به گزارش دیده‌بان صنعت زنبورداری ایران، مرجع صلاحیت‌دار و صالح برای معرفی یک بیماری یا عارضه در زنبورعسل و اعلام همه‌گیری آن تنها سازمان دامپزشکی کشور است. هر کسی شواهدی مشاهده می‌کند یا تحقیقی بر پایه بیماری‌ها انجام داده است باید برای تعمیم و رسمیت بخشیدن بدان صرفاً با این سازمان مکاتبه و تعامل کند. از حدود یک و نیم‌سال قبل پدیده «لارو میری» در کشور گزارش شد که در آن زمان نیز رسانه تخصصی صنعت زنبورداری به‌عنوان اولین نهاد اطلاع‌رسان به واکاوی ابعاد این پدیده پرداخت و گفتگوهایی با متخصصین و نهاد اصلی متولی بیماری‌های زنبورعسل یعنی سازمان دامپزشکی کشور ترتیب داد.

دراین‌رابطه بخوانید:

تلفات بالای زنبورعسل و متولیانی سرگرم سرشماری دستوری

اطلاعیه سازمان دامپزشکی کشور – همه‌گیری سندروم جرب انگلی (PMS)

به گزارش بینا نیوز، اخیراً گمانه‌زنی‌های یک پژوهشگر شاغل در مؤسسه تحقیقات علوم دامی که البته در حد مشاهدات شخصی، جزئی و گمانه‌زنی بوده موجب موجی از تبلیغات کاذب شده و سبب تشویش خاطر زنبورداران و برهم‌زدن امنیت روانی جامعه زنبورداری شده است. مؤسسه تحقیقات علوم دامی نیز در بیانیه‌ای اذعان نموده که چنانچه نظرات قطعی داشته باشد، رسماً از سوی این نهاد اطلاع‌رسانی می‌شود و توضیح داده که این تنها یک مشاهده و ادعای یک کارشناس بوده و تأییدی بر حضور این کنه قرنطینه‌ای نیست، همچنین این بیانیه توضیح داده که هیچ گزارش رسمی معتبر از حضور این آفت در ایران در دسترس نیست. ولی دامن‌زدن غیرحرفه‌ای و ناشیانه روابط‌عمومی یکی از تشکل‌های زنبورداری به این تحقیقات بدون داشتن دانش و اطلاعات کافی و بدون وجود گزارش رسمی و موثق نهادهای متولی در این زمینه، موجب بروز تشویش و استرس در بین زنبورداران به سبب معرفی فراگیری نوعی جرب انگلی جدید با نام «تروپیلاالاپس» یا کنه «کلارا» به‌عنوان مسبب این تلفات و لارو میری شده است.

در جهت تنویر افکار عمومی جامعه زنبورداری و شفاف‌سازی علت و عوامل تلفات جدید نوزادان زنبورعسل که نخستین‌بار در ماه گذشته رسانه بینا نیوز بدان پرداخت، گفتگویی را با جناب دکتر کامیار احمدی، دامپزشک ارشد زنبورعسل و معاون بهداشت و بیماری‌های زنبورعسل و کرم ابریشم در سازمان دامپزشکی کشور ترتیب دادیم تا این مسائل از لسان متولی اصلی بیماری‌های زنبورعسل در کشور واکاوی شده و به‌عنوان مرجعی در اتمام گمانه‌زنی‌ها و شایعات مطرح شده در جامعه زنبورداری کشور تا حصول تحقیقات رسمی و مستند باشد.

بینا نیوز: جناب دکتر احمدی، همان‌طور که می‌دانید مدتی است زنبورداران کشور از بروز تلفاتی در زنبورستان‌های خود با عنوان «لارو میری» شکایت دارند. تشخیص شما در سازمان دامپزشکی در مورد دلایل جدید این عارضه، در سال 1402 چیست؟

دکتر کامیار احمدی: با سلام و تشکر از پیگیری و اطلاع‌رسانی‌های شما. اولاً لازم است به‌عنوان مقدمه اقدامات و کارهایی که در سازمان دامپزشکی دررابطه‌با تشخیص این عارضه‌ای که در کشور تحت عنوان «لارو میری» معروف است را توضیح دهیم تا در نهایت به نتایج حاصل شده دراین‌خصوص بپردازیم.

در سال گذشته متعاقب وصول گزارش‌هایی از تلفات در نوزادان زنبور عسل و کاهش جمعیت کلنی‌ها بازدیدها و نمونه‌برداری‌هایی انجام شد. از آزمایشات اولیه در آن زمان نتایج پراکنده و غیر قابل استنادی به دست آمد.

با شروع فصل زنبورداری در سال جاری باتوجه‌به اینکه تلفات نوزادان مجدداً حتی در مواردی با نشانه‌های متفاوتی آغاز شد، شخصاً از زنبورستان‌های چند استان مانند اردبیل، آذربایجان غربی و استان البرز، بازدیدهایی داشتم که در این مورد نمونه‌هایی هم گرفته و برای آزمایشات مولکولی ارسال شد.

لذا بر اساس نشانه‌های بالینی و همچنین نتایج آزمایشگاهی تشخیص سندروم جرب انگلی یا PMS) ) محقق شد. این را هم بگویم که در آزمایشات به‌عمل‌آمده، چند نوع ویروس هم تشخیص‌داده‌شده است.

• لطفاً در مورد این عارضه سندروم جرب انگلی یا PMS بیشتر توضیح دهید؟

سندروم جرب انگلی، مجموعه‌ای از نشانه‌ها است که بیشتر در نوزادان زنبور عسل دیده می‌شوند. البته در زنبورهای عسل بالغ نیز علائمی مشاهده می‌کنیم. ما می‌دانیم که «کنه واروآ» در هنگام تغذیه از «همولنف» و همچنین بافت چربی زنبورعسل یک سری از ویروس‌ها را به زنبورعسل منتقل می‌کند. پس این نشانه‌ها، توسط ویروس‌ها به وجود می‌آیند. مثلاً ویروس بدشکلی یا «دفرمیته بال» که توسط واروآ به زنبورعسل منتقل می‌شود.

بنابراین، هرچه بیشتر با «کنه واروآ» مبارزه شود، به دلیل قطع چرخه ویروس نشانه‌های سندروم را هم کمتر می‌بینیم.

در این سندروم بر خلاف بقیه بیماری‌های نوزادان زنبورعسل، علائم در تمام مراحل تکامل نوزاد دیده می‌شود و اتفاق می‌افتد. یعنی در مرحله لاروی، پیش شفیرگی و نیز در شفیرگی علایم این بیماری وجود دارد.

در مرحله لاروی، نوزاد زنبورعسل به‌جای اینکه کف حجره بخوابد، به‌صورت عمودی در امتداد حجره قرار می‌گیرد و بر خلاف حالت طبیعی حالت حلقه‌ای ندارد. همچنین در شفیره‌ها، زنبورهای پرستار درپوش حجره‌های بیمار را پاره می‌کنند و حتی در مواردی اقدام به تغذیه از سر نوزاد می‌کنند.

در زنبورهای بالغ در مواردی نشانه‌های بیماری بدشکلی بال به‌وفور دیده می‌شود. یعنی زنبورهایی با بال‌های چروکیده و چین‌دار که رگ بال‌ها را نمی‌توان در بال‌ها دید.

• عامل این سندروم چه می‌تواند باشد؟

همان‌طور که گفتم عامل این عارضه یک سری از ویروس‌ها هستند که «جرب واروآ» تنها نقش ناقل ویروس‌ها را ایفا می‌کند. این را هم باید بگویم که ورود ملکه آلوده به زنبورستان نقش بسیار زیادی را در درگیری کلنی‌ها به این سندروم بازی می‌کند. در بررسی‌هایی که انجام داده‌ایم، مشخص شده اکثر زنبوردارانی که درگیر این عارضه در زنبورستانشان هستند، درگذشته نزدیک، اقدام به خرید ملکه یا جمعیت زنبور کرده‌اند که به دلیل آلودگی آن‌ها به ویروس‌ها بعد از مدت کوتاهی نشانه‌های بیماری در زنبورستان آنها مشاهده شده است.

• چه توصیه‌هایی برای پیشگیری یا کنترل بیماری دارید؟

در وهله اول مبارزه کافی با واروآ دارای اهمیت است. زنبوردار باید دائماً با این انگل مبارزه کند. استفاده از داروهای مجازی که در سازمان دامپزشکی ثبت شده‌اند می‌تواند دراین‌خصوص مؤثر باشد. همچنین بررسی‌ها نشان می‌دهند که روش‌هایی مانند تله نر در فصل فعالیت زنبور بسیار در مورد کم‌کردن آلودگی به واروآ و در نتیجه کاستن از نشانه‌های سندروم جرب انگلی مؤثر است.

تأکید زیادی روی عدم استفاده از ملکه یا جمعیت زنبور عسل بدون آگاهی از سلامت زنبورستان مبدأ می‌کنم چرا که گسترش فعلی سندروم یاد شده در کشور می‌تواند به علت ورود غیرمجاز ملکه‌های زنبور عسل باشد.

• سپاس جناب دکتر از فرصتی که برای مصاحبه اختصاص دادید

دکتر کامیار احمدی: من هم از شما و رسانه تخصصی زنبورداری بینا نیوز تشکر می‌کنم.

به گزارش مرجع خبری تحلیلی صنعت زنبورداری ایران، معرفی یک بیماری، آفت یا عارضه و پدیده بیماری‌زا به‌عنوان منشأ تلفات می‌بایست دارای فکت‌های علمی، مطالعات میدانی و تحقیقات دقیق در شناسایی بیماری و آفت، روش‌های فراگیری و عوامل انتقال باشد و بدون داشتن این منابع نمی‌تواند به‌صرف دیدن یک آفت در منطقه‌ای محدود آن را به‌عنوان عامل تلفات معرفی کرد./