به گزارش دیده‌بان صنعت زنبورداری ایران، تحقیق و پژوهش در صنعت زنبورداری و انتقال دانش از طریق ترجمه کتب علمی و مقالات روز زنبورداری مدرن جهان از اولویت‌های توسعه علمی صنعت زنبورداری است و بدون توسعه علمی، مدیریت مطلوب بر زنبورستان‌ها به‌عنوان یکی از ارکان سه‌گانه موفقیت و پیشرفت زنبورداری اتفاق نمی‌افتد، علی‌الخصوص که در این بخش، 5 کتاب را معرفی می کنیم که دو ضلع دیگر این مثلث پیشرفت یعنی تغذیه و وراثت را نیز کامل می‌کنند.

به گزارش بینا نیوز، یکی از محققین و مترجمین پرکار و پرتلاش این سال‌ها در زمینه ترجمه کتب زنبورداری، مجید نصیری است. ایشان متولد سال 1364 در تهران و و دانش آموخته کارشناسی ارشد فیزیولوژی تغذیه و کارشناسی ارشد زنبور عسل( دانشگاه زنجان) است.

از جمله فعالیت‌های این محقق، فعالیت در بخش آنالیز عسل همراه با جهاد دانشگاهی، جیره نویسی علمی (فرمول‌نویسی مکمل‌های اسیدآمینه‌ای – کلاته معدنی و ویتامینی – و پروبیوتیک زنبور عسل) و فراوری خوراک‌های با منشأ طبیعی برای تغذیه زنبوران عسل در اقلیم ایران است.

همچنین او مدرس تغذیه زنبورعسل و طراحی و ساخت اولین کندوی «پلی اورتان» و تولید انبوه آن را در کارنامه دارد. از مجید نصیری، تاکنون حدود ترجمه ۱۵ کتاب تخصصی در حیطه زنبورعسل به ثبت رسیده است.

در زیر با تعدادی از آثار ترجمه این محقق صنعت زنبورداری آشنا می‌شویم:

کتاب «تغذیه خوب، زنبور خوب»

کتاب «تغذیه خوب، زنبور خوب» در سال 2021 توسط «دیوید استون» و «سالی باکنال» تالیف شده است که توسط دکتر سیده اعظم خاتمی و مهندس مجید نصیری به فارسی ترجمه شده است. انتشارات پادینا کتاب در سال 1403 این کتاب را در 320 صفحه منتشر کرده است.

این کتاب دارای 40 فصل است و به صورت تشریحی و کاربردی به بیان تفاوت گرسنگی و سوء تغذیه، نقش زنبوردار در شناخت کلنی زنبورعسل،عوامل موثر بر بقای گونه، ساخت کلنی زنبورعسل به عنوان یک اَبر ارگانیسم، می پردازد.

کلنی وحشی زنبورعسل، چرخه زندگی زنبورعسل، اندازه مناسب کلنی، ترکیب کلنی زنبورعسل، جنبه‌های ساختار و فیزیولوژی حشرات، فرمون زنبورعسل و نقشش در تغذیه، هورمون‌های زنبور عسل و نقشش در تغذیه، مواد مغذی کلیدی برای رشد و تولیدمثل زنبورعسل، تغییر و نیازهای فیزیولوژی در چرخه زندگی زنبورعسل، نیازهای تغذیه‌ای ناخالص کلنی در چرخه زندگی، نقش پروتئین‌ها و کربوهیدرات‌ها در تغذیه زنبورعسل و… بخش‌های از سرفصل‌ها و محتوای این کتاب را تشکیل می‌دهد.

کتاب «زنبوران عسل نر»

به گزارش دیده‌بان صنعت زنبورداری ایران، کتاب «زنبوران عسل نر»، تألیف «لاولین مارواها» در سال 2023 منتشر شده و در سال 1403 به فارسی توسط مجید نصیری و مرتضی صالح‌پور به فارسی برگردانده شده است.

این کتاب از 6 فصل تشکیل شده است که فصل اول ، مروری بر جوامع نر و توسعه و زیست شناسی تعامل با ملکه هست. فصل دوم؛ ویژگی های مُرفومتری در زنبوران عسل نر، فصل سوم نیز به توسعه زنبوران عسل نر اختصاص دارد. فصل چهارم این کتاب نیز به مشخصات فرمونی زنبوران عسل نر می پردازد و در فصل پنجم با جفت گیری و تولید مثل و نقش زنبوران نر آشنا می شویم و فصل آخر نیز به روش های مصنوعی پرورش نر  اختصاص دارد.

کتاب «اصلاح نژاد زنبورعسل»

کتاب «اصلاح نزاد زنبورعسل» تألیف «برادر آدام» است که از 1898 تا 1996 میزیسته است. هدف این کتاب کمک به علم اصلاح نژاد زنبورعسل بر پایه ژنتیک است. این کتاب در سال 1402 در 143 صفحه از سوی جهاد دانشگاهی قزوین با ترجمه مجید نصیری و سیده اعظم خاتمی به زیور طبع آراسته شده است.

به گزارش بینا نیوز، اصلاح نژاد زنبورعسل، علاوه بر اینکه یک فرایند تخصصی و پیچیده است، درعین‌حال لازم و ضروری به نظر می‌رسد. در شیوه اصلاح نژاد زنبورعسل، صفات زیادی را انتخاب و در جهت ارتقای این صفات تلاش می‌شود؛ به شکلی که در نهایت بتوان زنبورهایی را برای پرورش و نگهداری به فعالان و پرورش‌دهندگان معرفی کرد که از صرفه اقتصادی برخوردار باشند؛ چرا که در عمل برای هر فعالیتی هدف، اقتصادی‌بودن، استفاده بهتر از منابع و افزایش تولید است.

بهبود ژنتیکی زنبورعسل را می‌توان با پیروی از سه راهبرد به دست آورد: حذف تأثیرات منفی وراثتی، ترویج تأثیرات مثبت وراثتی و اجتناب از هم‌خونی. بااین‌حال، به دلیل مبنای ژنتیکی غیرمعمول تعیین جنسیت در زنبوران عسل و ظرفیت ملکه در جفت‌گیری متعدد، اصلاح نژاد این دام کوچک تولیدگر نیازمند رویکردهای تخصصی است.

بررسی‌های به‌عمل‌آمده نشان می‌دهد که تاکنون در ایران فعالیت مؤثر و ملموس زیادی در مورد اصلاح نژاد زنبورعسل انجام نگردیده است؛ بنابراین هدف از ترجمه این کتاب آشنایی با پارامترهای ژنتیکی صفات مختلف زنبورعسل و تئوری‌های اصلاح نژادی جهت طراحی دقیق و صحیح برنامه‌های به‌نژادی است.

کتاب «ژنتیک پایه و اصلاح نژاد زنبورعسل»

کتاب «ژنتیک پایه و اصلاح نژاد زنبورعسل» ترجمه‌ای است از یک کتاب انگلیسی با عنوان «Elemental Genetics and Breeding for the Honeybee» که همّتی در راستای نگاه اجمالی به ژنتیک و اصلاح نژاد زنبور عسل است.

نصیری، مترجم این کتاب می‌نویسید: اصلاح نژاد زنبورعسل دارای پیچیدگی‌های خاصی در مقایسه با سایر حیوانات بوده و از نظر خصوصیات زیست‌شناختی با سایر حیوانات «دیپلوئید» تفاوت دارد.

زنبور عسل حشره ای اجتماعی است و این امر سبب افزایش کوواریانس محیطی مشترک می‌شود. همچنین صفات مهمی نظیر تولید عسل نتیجه عملکرد مجموع زنبورهای کارگر موجود در یک کلنی است و نمی‌توان آن را برای یک زنبور کارگر اندازه‌گیری کرد. در زنبورعسل سیستم هاپلوئید – دیپلوئیدی وجود دارد که سبب تفاوت در استفاده از اصول و قوانین ژنتیک در این حشره با سایر موجودات می‌گردد

هدف اصلی از اجرای برنامه‌های اصلاح نژاد در زنبور عسل افزایش تولید محصولاتی مانند عسل، ژل رویال، زهر، موم و بره‌موم است. همچنین اجرای برنامه‌های اصلاح نژادی سبب افزایش بچه دهی، کاهش رفتار تهاجمی زنبوران کلنی و افزایش تولید فراورده‌ها می‌گردد.

در اغلب برنامه‌های اصلاح نژادی با انتخاب بهترین والدین برای نسل بعد انتظار می‌رود که بهترین نتایج تولید شده و متوسط گله بهبود یابد؛ لذا برای رسیدن به چنین هدفی باید از نحوه توارث صفات، وراثت‌پذیری و همبستگی ژنوتیپی و فنوتیپی بین آنها آگاهی داشت.

کتاب «تولد آناتومی زنبورعسل در دنیای واقعی»

کتاب «تولد آناتومی زنبورعسل در دنیای واقعی» ترجمه دیگری از مهندس مجید نصیری است که با همراهی خانم دکتر شبنم جر قاسمی ترجمه شده است.

آناتومی یک موضوع عامه‌پسند نبوده و دیگر تدریس نمی‌شود، به جز برای سیستم آزمون (BBKA) اما، بااین‌وجود، جذاب است. هدف این کتاب نشان‌دادن میکروگراف‌ها به همراه اشکال، آناتومی درونی و بیرونی و جنبه‌های بصری که همیشه شبیه شکل نبوده که در زمان تشریح زنبور تهیه می‌شوند.

با استفاده از فناورهای مدرن عکاسی و نرم‌افزاری، این کتاب توانسته تصاویر جذاب را با جزئیات به نمایش بگذارد. هدف از این کتاب کمک برای کسانی است که به آناتومی حشرات علاقه دارند، تا در کنار کتاب‌های درسی اساتید بزرگی که امتحان زمانه خود را پس داده و به جزئیات و توصیف آنها پرداخته‌اند مانند؛ (دید، گودمن، نلسون، اسنودگراس و استل) که آثارشان الهام‌بخش مترجمین بوده‌اند.

این کتاب به سه بخش تقسیم شده؛ مرحله رشد لاروی و شفیرگی؛ زنبوران بالغ و آفاتی که آنان را مبتلا می‌سازند. برخی از بخش‌های آناتومی مانند قلب، در همه مراحل رشدی دارای ویژگی یکسانی هستند، این موضوع در هر بخش موردبحث قرار گرفته تا بدون بازگشت به عقب، به خواننده کمک کند، و بتواند هر بخش را به‌عنوان یک مقالة جداگانه خوانده و به آن رجوع نماید.

به گزارش مرجع خبری تحلیلی علمی آموزشی صنعت زنبورداری ایران، همچنین از این نویسنده آثار زیر نیز منتشر شده است:

• واژه‌نامه مصور زنبورعسل و اصطلاحات زنبورداری (ترجمه مشترک با دکتر لطفعلی دولتی)
• فرآورده‌های زنبورعسل و کاربردهای آن در صنایع غذایی و دارویی (ترجمه مشترک با دکتر سیمین حق نظری)
• وراثت‌پذیری در کلنی‌های زنبورعسل (ترجمه مشترک با مهندس علیرضا درفش)
• تنوع میکربی در زنبور عسل (ترجمه مشترک با اعظم امانی اختصار و دکتر مرتضی صالح‌پور)
• آخرین راهنمای زنبورداری (ترجمه اثر ویکتوریا سانچز)
• ژنتیک و اصلاح نژاد زنبورعسل
• جفتگیری های متعدد در ملکه زنبور عسل(پرورش ملکه به روش طبیعی)
• راهنمای پرورش زنبور عسل

علاقه‌مندان برای سفارش و خرید این کتاب ‌ها می توانند به سایت انتشارات پادینا کتاب (https://padinapub.com) یا صفحه اینستاگرام این انتشارات با شناسه (Padinapublicaion@) مراجعه یا جهت سفارش با شماره های 02166949115 الی 17 تماس حاصل فرمایند.